APLUS ENERJİ ARALIK 2022 ANALİZİ
2022 Yılı Aralık ayında gerçekleşen toplam 26.419 GWh elektrik üretiminin %82,55’i serbest üretim şirketleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Serbest üretim şirketlerinin üretimdeki payı, bir önceki aya göre 0,32 puan artmıştır, geçtiğimiz senenin aynı dönemine göre ise 0,39 puan artış göstermiştir.
Serbest üretim şirketlerini %12,77 oran ile EÜAŞ santralleri ve %3,25 oran ile Lisanssız santraller izlemektedir. Toplam üretimin %1,38’i İşletme Hakkı Devredilen Santraller, %0,05’i ise Yap-İşlet-Devret santralleri tarafından üretilmiştir[1].
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.29.30-1024x681.png)
Gerçekleşen elektrik üretimi kaynak bakımından incelendiğinde ise, 2022 Aralık ayında toplam üretimin %24,4’ünün doğalgaz ve LNG santralleri tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Barajlı hidroelektrik santraller, ilgili ayda toplam üretimin %9,1’ini karşılarken, akarsu tipi hidroelektrik santraller ise %3,3 oranıyla üretime katkıda bulunmuştur. İthal kömür santralleri Aralık ayında toplam üretimin %26,7’sini karşılarken, yerli kömür santralleri ise %16,3 oranında katkı sağlamıştır. Yenilenebilir enerji santrallerinden rüzgâr enerjisi santralleri toplam üretime %9,8 jeotermal ve güneş enerjisi santralleri[2] ise %7,3 oranında katkıda bulunmuştur. Diğer termik santrallerin[3] üretimdeki payı ise %3,1 olarak gerçekleşmiştir.
TEİAŞ tarafından yayımlanan üretim verilerine göre, 2022 Aralık ayında termik santrallerin gerçekleşen toplam üretimdeki payı %70,49 olarak kaydedilmiştir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektrik üretiminin payı ise %29,51 olarak gerçekleşmiştir[4].
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.29.41-1024x547.png)
2021 yılı Aralık ayında 1.008,64 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama piyasa takas fiyatı (PTF), 2022 yılı Aralık ayında, bir önceki yıla göre %268,7 oranında artarak 3.718,62 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Bu dönemde gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki aya göre (3.438,31 TL/MWh) %8,2 oranında artış göstermiştir.
Aralık 2022’de en yüksek günlük ortalama piyasa takas fiyatı 22 Aralık Perşembe günü 4.372,12 TL/MWh olarak gerçekleşirken en düşük günlük ortalama PTF ise, 11 Aralık Pazar günü 1.232,47 TL/MWh olarak kaydedilmiştir. Piyasa takas fiyatları saatlik bazda incelendiğinde ise, en yüksek PTF değerinin 1 Aralık Perşembe günü saat 16:00’da 4.800,00 TL/MWh, en düşük PTF değerinin ise 20 Aralık Pazar günü saat 01:00’de 249,99 TL/MWh olarak gerçekleştiği görülmektedir.
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.29.47-1024x390.png)
2022 yılı Aralık ayında pik saatlerde[5] 4.209,18 TL/MWh olarak gerçekleşen ortalama PTF, bir önceki ayın pik saatler ortalaması olan 3.993,96 TL/MWh’lik değere göre %5,4 oranında artmıştır[6].
2021 yılı Aralık ayında pik dışı (off-peak) saatlerin PTF değeri ortalama 917,79 TL/MWh iken, bu değer 2022 yılı Aralık ayında %250,8 oranında bir artış kaydetmiş ve 3.219,36 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir.
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.29.54-1024x351.png)
2021 yılı Aralık ayı içerisinde toplam 29.049 GWh olan elektrik talebi, 2022 yılı Aralık ayında bir önceki yıla göre %10,32 oranında düşüş göstererek, 26.051 GWh değerine ulaşmıştır[7]. 2021 yılı Aralık ayında 39.045 MWh olarak ölçülen saatlik ortalama talep, 2022 yılı Aralık ayında 36.182 MWh olarak gerçekleşmiştir.
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.30.01-1024x405.png)
2022 yılı Kasım ayı sonunda 103.466 MW olan toplam kurulu güç değeri 165,2 MW’lık artışla 2022 yılı Aralık ayı sonunda 103.631 MW olarak kaydedilmiştir.
Toplam kurulu gücün %68,1’lik (70.610 MW) kısmını serbest üretim şirketleri oluştururken, EÜAŞ santrallerinin toplam kurulu güçteki payı %20,3 (20.995 MW) seviyesindedir[8]. Yap işlet devret santralleri %0,1’lik (116 MW), işletme hakkı devredilen santraller %3,2’lik (3,275 MW) bir orana sahiptir. Lisanssız santrallerin toplam kurulu güç içindeki payı da %8,3 (8.635 MW) olarak kaydedilmiştir.
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.30.08-1024x452.png)
2022 yılı Aralık ayı sonunda oluşan toplam kurulu gücün %24,4’lük kısmı (25.312 MW) doğalgaz ve LNG yakıt tipi santralleri ile karşılanırken, %22,5’lik kısmı (23.275 MW) barajlı hidrolik santraller tarafından karşılanmaktadır. Bu yakıt tiplerini %11,1’lik (11.437 MW) oran ile yerli kömür[9] santralleri ve %10,0’luk oran (10.374 MW) ile ithal kömür santralleri izlemektedir. Akarsu tipi hidrolik santraller %8,0’lik bir orana (8.288 MW) sahipken, rüzgâr santralleri toplam kurulu gücün %11,0’lik bir kısmını (11.366 MW) oluşturmaktadır[10]. Toplam kurulu gücün %9,1’lik kısmı (9.409 MW) güneş enerjisi santralleri, %1,6’lık kısmı (1.686 MW) jeotermal enerji santrallerinden oluşurken, %2,4’lük kısmı (2.484 MW) ise diğer termik santraller[11] tarafından oluşturulmaktadır.
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.30.17-1024x498.png)
2021 yılı Aralık ayında 5,527 milyar m3 olarak kaydedilen toplam doğal gaz tüketimi, 2022 yılı Aralık ayının aynı döneminde %19,5 oranında bir düşüş ile 4,452 milyar m3 olarak gerçekleşmiştir. Elektrik santrallerinde tüketilen doğal gaz miktarı 2021 yılı Aralık ayında 1,104 milyar m3 iken bu miktar, 2022 yılının aynı döneminde %25,1 oranında düşerek 827 milyar m3 olarak kaydedilmiştir[12]. Elektrik santrallerinde tüketilen doğalgaz miktarının toplam doğalgaz tüketimine oranı 2021 yılı Aralık ayında 19,8 iken, bu oran 2022 Aralık ayında %18,6 olarak gerçekleşmiştir. [13]
![](https://www.gunder.org.tr/wp-content/uploads/2023/01/Ekran-Resmi-2023-01-11-13.30.25-1024x370.png)
Kaynak: A Plus Enerji / TENVA
[1] Veriler Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı Kamusal Raporlardan alınmıştır.
[2] Jeotermal ve Güneş enerjisi santralleri “Diğer Yenilenebilir” olarak sınıflandırılmıştır.
[3] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[4] 2022 Aralık verileri Yük Tevzi Bilgi Sistemi’nin yayımladığı 31 Aralık 2022 tarihli Kamusal Rapordan alınmıştır.
[5] Pik saatler 08:00-20:00 arasındaki saatleri, pik dışı saatler ise 20:00-08:00 arasındaki saatleri ifade eder.
[6] Gün Öncesi Piyasası ortalama elektrik fiyatları hesaplamalarında kaynak olarak Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. Piyasa Gelişim Raporları PTF ortalamaları kullanılmaktadır.
[7] 2021 ve 2022 yılları için saatlik veriler YTBS Genel Günlük İşletme Neticesi Raporları’ndan alınmıştır.
[8] Kaynak olarak TEİAŞ tarafından yayımlanan 31 Aralık 2022 tarihli Genel Günlük İşletme Neticesi raporu kullanılmaktadır.
[9] Taş kömürü, linyit ve asfaltit santralleri yerli kömür santrali olarak sınıflandırılmaktadır.
[10] Akarsu tipi hidrolik santrallere lisanssız hidrolik santraller de dahildir.
[11] Fuel-oil, nafta, motorin, LPG, lisanssız termik, kojenerasyon ve biyokütle santralleri diğer termik santraller olarak sınıflandırılmaktadır.
[12] 2022 yılı Aralık ayı Elektrik üretimi için tüketilen toplam doğal gaz miktarı, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü raporlarından alınmaktadır.
[13] 2022 yılı Aralık için en son 25 Aralık verisi yayınlanmıştır. Bu sebeple artış oranları hesaplanırken 2021 Aralık ayının da 25 günlük verisi kullanılmıştır.